Η ελληνική επανάσταση του 1821 υπήρξε η καταστατική συνθήκη γέννησης του νεοελληνικού κράτους. Η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες στον ευρωπαϊκό χώρο που προέκυψε μέσα από την οδύνη μιας επανάστασης. Γι’ αυτό και η ελληνική επανάσταση στάθηκε μέγα γεγονός για τον κόσμο του τότε και δημιουργήθηκε άμεσα ένα εύρωστο φιλελληνικό κίνημα που συγκέντρωσε τα πιο προωθημένα και επαναστατικά πνεύματα της εποχής. Το ελληνικό έθνος ως υποκείμενο, μέσα από παλινωδίες, εμφύλιες συγκρούσεις και κοινωνικές ανακατατάξεις, διεκδίκησε την πολιτική του συγκρότηση και κατάφερε να επιβάλλει την εδαφική και πολιτειακή του οντότητα.
Πέρα και μακριά από ανιστόρητες ερμηνείες και μυθολογικές κατασκευές, ψεύτικα μεγαλεία και αυτάρεσκους εγκωμιασμούς, το μέγα γεγονός της επανάστασης θα πρέπει να σταθεί η αφορμή για να δούμε εκ νέου σήμερα τον συλλογικό μας εαυτό πέρα και πάνω από ηθικολογίες και ψευδείς εναγκαλισμούς. Η επανάσταση του 21 μάς ενδιαφέρει αρκεί να ψάξουμε τα στοιχεία εκείνα που μιλάνε στο σήμερα, να εντάξουμε τα γεγονότα στην ορθή τους επιστημονική οπτική και να αναδείξουμε την πολλαπλότητα των ερμηνειών και των οπτικών. Πώς ορίζονται οι έννοιες του ηρωισμού, της συλλογικότητας, της κοινωνικής διαστρωμάτωσης, των διαφορετικών συμφερόντων, της ελευθερίας, της προόδου, της εξάρτησης; Πώς ο πολιτικός λόγος ενσωματώνει το χθες και μιλάει για το αύριο; Τι σημαίνει σύνταγμα για εμάς σήμερα και τι σήμαινε για τους επαναστατημένους Έλληνες του τότε; Πώς διαμορφώθηκε η εξάρτηση και η υποταγή στο ξένο στοιχείο; Πώς διαμορφώθηκαν τα πελατειακά δίκτυα και οι δομές εξουσίας; Πώς μας μιλάει στο σήμερα η επανάσταση του τότε;
Τα παραπάνω ερωτήματα θα πρέπει να απαντηθούν με ουσιαστικό τρόπο μέσα από αναστοχαστικές οδούς και αναζητήσεις που θέτουν στο επίκεντρο μία νέα προοπτική για τη χώρα μας και την πολιτική της κουλτούρα: αναζήτηση νέων συλλογικοτήτων, νέων οραμάτων και επιδίωξη του εμείς από το εγώ. Ή, όπως το έθεσε σοφά ένας μορφωμένος αγράμματος τότε: «όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι όλοι μαζί και να μην λέγει ούτε ο δυνατός «εγώ» ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς «εγώ»; Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει «εγώ»· όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε «εμείς». Είμαστε εις το «εμείς» κι όχι εις το «εγώ». Και εις το εξής να μάθομεν γνώση, αν θέλομεν να φκιάσομεν χωριόν, να ζήσομεν όλοι μαζί».
Πέρα, λοιπόν, από μαθήματα ανούσιας πατριδογνωσίας και πατροδολαγνείας πρέπει να επεξεργαστούμε διανοητικά την ιστορική εμπειρία του ιστορικού γεγονότος της επανάστασης του 21 και να θέσουμε άμεσα τα νέα προτάγματα κοινωνικής και πολιτικής διαχείρισης και απελευθέρωσης του παρόντος.
Θέλει Αρετή και Τόλμη η Ελευθερία!